Friday, 22 December 2017

Mizote Krismas

Kan Mizo Krismas hla phuahtute chim chin kha a sang asin.

A duh duha a tih theihte hi hmangaih tawp lova a hmangaih avanga chung lamin ro a relnate hi mawi takin, tlar khat lekah, van atanga khawvel chhunin, Kalvari tlanga hmangaihnain a hawlh phel dan hi an han phuah chhuak thei bik thin a nia, an rau lo tia sawi ngam rual an ni lo.

Patea khan, “Mal min sawm turin van khuaan ro a rel,” a’n tia. A siam, a duha a tih theih, a duh huna a lak theih mihring nep tak hi hmangaih avanga min zawng tur leh chhandamna tur hian, engkimtithei kha lei mi zinga a lo chen dawn khan van khuaah khian kan thatna turin ro a rel asin!

A la duhtawk lo, Lalberte Lalber, Zion roreltu ni bawkin min hmangaihna hi a va han hmu chiang tak, “Engtia awm thei nge mihringah?” a ti a; ni e, min hmangaih avanga mihringa kan Pathian lo chang hi a hmu chiang apiangin mak an ti a, an sawi zo thei lo.

Kan kungpui ber mai, Upa Rokunga khan Lal Isua vanga lei leh van lo inrem leh ta hi a va han hmu fiah bik tak, “Hmangaih tuipui a fawn, a kuang a fawn liam e, a liamin paillei a bualin, Van miten zai an rem,” a ti a, a sang a sin!

A hla dangah a sawi chhunzawm a, “Ka hril thiam lo, ka puang zo lo, a ropui leh mawizia chu, chhiarin hrethiam tehreng ila, nun pawh hlan hian ka mawi e,” a ti a. Ni e, min hmangaih avanga nun hlantu hmangaihna hmu chiang apiang hian an hril seng lo, an hril zo thei hrek lo; kan tana nun hlantu hian kan theihtawp hlan ve hi a phu reng a ni.

Mitdel ni si, Suakliana khan a hmu fiah bawk, “Zion ropuina Lalpa, boral min zawngtu chu,” a’n ti a; a la duhtawk lo, “Engkima engkim chungah Lalber rawh se, Amen, min hmangaih hi tuman an hnial thei lo,” a’n la ti zui a. Hnial rual a ni lo reng a ni.

Bethlehem dai phul lengte kha an va ngai nawih ngawih thin em! Patea bawk khan, “Ngaih a na e Bethlehem tlangpui, tlai ni tla êng lenkawl a khum riai e,” a’n ti a; “I chun leh zua kara senlai nau ang i tahna hmun tual ka ngai,” tiin Bethlehem kha a ngai ngawih ngawih mai a ni.

Upa Rokunga chuan, “Aw, chu hmun chuan ka lung min len, thinlai hrui ang min rawn vuan e, siar leng pawh a liam thei lo, kawlkungah châm reng e,” a ti vawng vawng mai a ni.

Mizote Krismas siamtu an ni a, Krismas ti-Krismas-tu an ni a, Bethlehem ti-Bethlehem-tu leh tiropuitu ber chu kan hla kungpuite hi an ni hial ang.

Sunday, 10 December 2017

Paris, i daw! ‘Selfie hi i tihchhuah a ni lo’

Tunlai khawvel thalaite zinga tawngkam lar ber pakhat chu ‘selfie’ tih hi a ni pha ve ngat ang.

November 19, 2017 khan hlimhlawp khawvela mite lawm em em thin, mi hausa tawntaw ni bawk, Paris Hilton chuan Twitter-ah Britney Spears nena an thlalak dun chu post-in, “Kum 11 liam taah khan kei leh & Britney hian selfie kan tichhuak!” tiin a thlalak chungah thu a dah tel (captioned) a, kum 2006-a an pahniha an lak dun, anmahni an inhmeh (selfie) chu pho chhuak a. Selfie tichhuaktuah a inchhal a; mahse, a lo ni lo, Paris Hilton-i hi a daw tlat!

Hilton-in thlalak leh thu a post hi amah zuitu (follower)-te leh mi dangin an chhang let nghal sap sap a. Ni e, an tihchhuah a ni lo, kum 167 zet liam tawhah pawh khan mahnia thla inlak hi an lo ching daih tawh zawk a lo ni.

1839: The trailblazer:
Photo selfie hriat theih hla ber chu hemi kuma mi daih tawh hi a ni a, kum 30-a upa tlangval, Robert Cornelius chuan Philadelphia-a lamp shop hmaah a lo selfie daih tawh. Hetih hun lai hian engtin nge mahnia thla inlak hi a tih theih hi hriat ni chiah tawh lo mah se, a hun laia an thlalakna ngaihtuahin hetianga mahnia thla inlak tur hian a lo berah minute 15 vel chu che lo chang lova a din chu a ngai ngei tura ngaih a ni.

1914: Teenagers get on board:
Hei chu ‘mirror selfie’ kan tih ang hi a ni a. Hilton-i thlalak post chhangtu zinga pakhat, Leah Cohen chuan he thlalak hi a post ve sak mai a, hetianga thla inlak hi kum 2000 chho vel atanga chin uar tan chauh chu a ni mai thei a; mahse, tuna thlalak hi chu kum 100 liam tawhah khan, Russian lal chhungkua (royal)-a mi, hetih laia an Emperor fanu, Grand Duchess Anastasia Nikolaevna chuan kum 13 mi chauh a nih laiin darthlalang hmaa dina mahni thla lak hi a lo ti daih tawh.

1920: Your dad discovers selfies:
New York photographer Joseph Byron chuan kum 1920 khan inchung zawlah, a thiante nen an lo selfie daih tawh bawk a; mahse, an thlalak en hian khawiah nge camera hi an dah a hriat mai theih loh. Hetih hun laia an thlalakna hi chu a lian a, thingrem lian tak a ni a, an zinga mi pahnih hian an keng nia ngaih a ni.

1938: Celebs get involved:
Kim Kardashian leh Kylie Jenner ten bual ina thla inlak (bathroom mirror selfie) an chin hma daih tawhah hian, Frank Sinatra chuan a lo ching daih tawh mai a. Kum 23 mi chauh a nih lai, a la lar hma khan bual inah a thla lo inlak daih tawh.

1966: The gap year kid’s Instagram is invented:
A hun lai mai ni lo, tun thlenga band lar, Beatles chuan hetih lai hian Asia an fang a, India ram pawh an rawn tlawh a, an guitarist George Harrison chuan fish-eye lens hmangin Taj Mahal lang theiin a thla a lo inlak tawh bawk.

2002: ‘selfie’ thumal:
Australian-ho hi thumal tihtawp hrat an ni a, ‘-ie’ belh ching an ni a, ‘barbie’, ‘tinnie’, leh ‘sunnies’ te pawh. Self-portrait pawh hi Australian online atangin kum 2002 khan a darh ta a. Nathan Hope chuan a kum 21 tlin champhaa a thiante nena an lawmnaa a hmui zai kak thla a inlak a post chu, “sorry about the focus, it was a selfie,” a ti a, heta tang hian selfie thumal hi hman a ni ta a ni.
A lar chho zel a, kum 2013 a lo nih phei chuan dictionary rintlak, Oxford English dictionary chuan ‘selfie’ tih chu word of the year atan a thlang chhuak ta hial a ni.

December 3, 2017
Inrinni